Hangi Durumlarda Ev Sahibi Kiracıya Tazminat Öder?
Kiracı ve ev sahibi arasında kira sözleşmesinden bir ilişki doğar. Kiracının sözleşmede yer alan yükümlülüklerini yerine getirmemesi ya da sözleşme koşullarını ihlal etmesi gibi sebeplerle iki taraf arasında sorunlar yaşanabilir. Bu durumda, ev sahibi kiracısını taşınmazdan çıkarmak için tahliye davası açabilir. Ancak, bu süreçte kiracının uğrayabileceği bazı zararlar olabilir.
Tahliye davası neticesinde ev sahibi kiracıya tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu tazminatlar, tahliye sebebi ile kiracının uğrayabileceği zararları ya da kiracının kira sözleşmesinden kaynaklanan haklarına göre değişiklik gösterebilir.
Ev Sahibinin Kiracıya Tazminat Ödemesinin Gerekli Olduğu Durumlar
Ev sahibinin kiracıya tazminat ödemesi gereken bazı durumlar olabilir. Bunlar;
- Ev sahibi, kira sözleşmesi süresi dolmadan kiracısını tahliye etmek isteyebilir. Bu durumda kiracıya uğradığı zararların tazmini için tazminat ödemesi gerekir.
- Kiracı, kira sözleşmesinde bahsi geçen koşulları yerine getirmesine karşın, ev sahibi tahliye etmeye karar verebilir. Kiracıya uğradığı zararların tazmini için tazminat ödenmelidir.
- Kiracının kira sözleşmesi ile doğan haklarına ilişkin ihlaller sebebi ile tahliye kararı alması, ev sahibinin kiracıya uğradığı zararları ödemesi gerekir.
- Kiracı, kira sözleşmesinin feshedilmesinden kaynaklı iş kaybı ya da benzeri sebepler ile zarar görürse, ev sahibinin kiracıya uğradığı zararların tazmini için tazminat ödemesi gerekir.
- Kiracının taşınma, nakliye ve buna benzer masraflar sebebi ile uğradığı zararlar için ev sahibi tazminat ödemekle yükümlüdür.
Bu durumlar, ev sahibinin kiracıya tazminat ödeme yükümlülüğü gerektirebilecek durumlardan sadece bazılarıdır. Her durumun farklı koşulları vardır. Bu nedenle tazminatın gerekliliği ve ne kadar ödeneceği, duruma göre farklılık gösterir. Tüm bu durumlarla ilgili daha geniş bilgi sahibi olmak için bir genel hukuk avukatı ile görüşmenizde yarar vardır.
Kiracı Ev Sahibine Tazminat Davası Açabilir Mi?
Kiracı ihtiyaç sebebi ile tahliye edilmesi halinde şartlar oluşursa, ev sahibine tazminat davası açabilir. Bu durum Türk Borçlar Kanunda “yeniden kiralama yasağı” başlıklı 355. Maddesine göre düzenlenmiştir. Buna göre “Üç yıl müddetle kiralama yasağı hem gereksinim hem de yeniden inşa ve imar amaçlı tahliyeler bakımından geçerlidir. Kiraya verenin kanunda belirtilen kişiler lehine tahliye kararı alması ve bu kişilerin kiralanan taşınmazda oturtulmasının sağlanması yeniden kiralama yasağını ihlal etmez.”
Bunun yanında kiraya veren mülkünü başkasına değil de yeniden eski kiracısına kiralarsa da söz kanun hükmünde de açıkça belirtildiği üzere yasak kapsamında olmaz. İhtiyaç sebebi ile tahliye halinde kiraya veren taşınmazın sahibi üç yıl boyunca haklı sebep bulunmazsa sadece kendi kiracısına teklifte bulunabilir. Ancak, kiraya veren kira miktarını artıramaz. Taşınmazda herhangi bir inşa ya da imar yapılmamıştır. Aynı zamanda taşınmazın kira değerinde bir artış yaşanmamıştır. Sadece aradan süre geçmesi halinde TÜFE farkı istenebilir.
Kiracı Hangi Durumlarda Ev Sahibine Dava Açabilir?
Kira sözleşmesi kapsamında kiraya veren mülk sahibinin borçlarından biri de kira konusu eşyayı kullanmaya elverişli şekilde bulundurma borcudur. Bu bağlamda kiralanan mülk kullanmaya elverişli şekilde teslim edilmemişse ve sonradan kullanmaya elverişsiz hale gelmişse, kiraya veren kanundan doğan ayıbı üstlenme borcu sebebi ile kiracıya karşı sorumludur. Kira sözleşmesi düzenli edim gerektiren sözleşmelerdendir. Satış sözleşmesinin aksine, kiralanan taşınmazın tesliminden sonra ortaya çıkan ayıplar sebebi ile kiraya veren sorumlu kılınır.
Kira sözleşmesinde kiraya verenin ayıp sebebi ile sorumluluğun ortaya çıktığı hallerde kiracı, bazı seçimlik haklara sahip olur. Aynı zamanda kiracı seçimlik haklarından biri ile birlikte zararının tazminini isteyebilir. Ayıp sebebi ile kiracının seçimlik hakları şu şekildedir.
- Kiracı ayıbın giderilmesini talep edebilir,
- Kiracı kira bedelinde indirim talep edebilir,
- Kiracı ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteyebilir,
- Kiracı sözleşmeyi feshedebilir,
- Kiracı zararının tazmini isteyebilir,
Kiracı Mal Sahibine Tazminat Davası Açabilir Mi?
Türk Borçlar Kanunu’nun 355. maddesinde kiracı tarafından mal sahibine karşı tazminat davası düzenlenmiştir. Bu maddede yeniden kiralama yasağı ile hükümlere yer verilir. Kiraya veren, tekrar kiralama yasağı hükmüne aykırı hareket ederse, eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmayacak şekilde tazminat ödemek zorunda kalır. Üç yıl süre ile kiralama yasağı “haklı sebep” durumunda uygulanmaz. Bir uyuşmazlığın doğması ile haklı sebebin varlığı kabul edilirse, kiraya veren üç yıl geçmesini beklemesine gerek kalmaksızın kiralanan taşınmazı başkalarına kiraya verebilir. Haklı sebebin kiracının kiralanandan tahliyesini sağlamasından sonra üç yıl süre ile kiralananı başkalarına kiraya verme yasağının bir istisnası oluşur.
Üç yıllık kiralama yasağına karşın başka bir kiracı ile yapılan kira sözleşmeleri geçerli olur. Ayrıca cezai tazminat bakımından son kira parası esas alınır. Kanundaki sebepler sınırlı olarak sıralanmıştır. Bu sebepler kiraya verenin konut ya da işyeri ihtiyacı ile yeniden inşa ve imar amaçlı bir ihtiyaçtır. Bu sebeple buradaki nedenler dışında tahliye sağlanması cezanın ödenmesi sonucu doğurmaz.
Tahliye Davası Devam Ederken Kira Ödemesi Yapılır Mı?
Tahliye davası aşamasında kiracı kira bedelini ödemekle yükümlüdür. Tahliye davası sonuçlandıktan sonra kiracıya bir tazminat ödenecekse, bu tazminat kira borçlarından düşülebilir. Ancak, tahliye davası sonrası kiracıya tazminat ödenecekse ve kiracı borç yükümlülüklerini ödememişse, ev sahibi tazminatı tahsil etmek üzere farklı bir dava açabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Ev sahibi hangi durumlarda kiracıya tazminat öder?
Kiracının kira sözleşmesinin feshedilmesi sebebi ile iş kaybı ya da benzer zararlar görmesi halinde ev sahibi kiracıya uğradığı zararların tazmini için tazminat ödemekle yükümlüdür.
Ev sahibinin kiracıya tazminat ödemesi ile ilgili avukat şart mı?
Ev sahibinin kiracıya tazminat ödemesi ile ilgili davalarda hak kaybı yaşamamak için bir genel hukuk avukatı ile görüşmekte yarar vardır.