Ceza Hukukunda Kanun Yararına Bozma Güncel 2024
Kanun Yararına Bozma Sebepleri
Ceza hukukunda olağanüstü kanun yollarından biri olan kanun yararına bozma, Adalet Bakanlığı’nın başvurusu ile gündeme gelen bir süreçtir. İstinaf ya da temyiz incelemesine gitmeden kesinleşmiş hüküm ve kararlarda, maddi veya usul hukukuna aykırılıklar varsa, Adalet Bakanlığı kanun yararına bozma yoluna başvurabilir.
Kanun Yararına Bozma Nedir?
Kanun yararına bozma, adli sistemin içinde yer alan olağanüstü bir kanun yoludur. Adalet Bakanlığı’nın yetkisi dahilinde olan bu başvuru, kesinleşmiş mahkeme kararlarına karşı hukuka aykırılık olduğu düşünüldüğünde yapılır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na iletilen bu başvuru, hükmün Yargıtay tarafından bozulmasını talep eder.
Bu yol sadece istinaf veya temyiz incelemesine gitmeden kesinleşmiş kararlar için geçerlidir. Karar istinaf ya da temyiz aşamasında kesinleşmişse, kanun yararına bozma başvurusu yapılamaz.
Kanun Yararına Bozma Hangi Kararlar İçin Geçerlidir?
Kanun yararına bozma, çeşitli ceza mahkemesi kararları için uygulanabilir. Bu kararlar şunlardır:
- Hükmolunan para cezasının 4000 TL’nin altında olması durumunda, istinaf kanun yoluna başvurulamaz. Bu karar kesinleşir ve kanun yararına bozma uygulanamaz.
- Ceza mahkemesi kararları, istinaf ve temyiz incelemesine gitmeden kesinleştiğinde kanun yararına bozma yapılabilir.
- Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları için de kanun yararına bozma başvurusu yapılabilir.
- Ağır Ceza Mahkemesi’nin infaza yönelik kesin nitelikteki kararlarına başvuru yapılabilir.
Kanun Yararına Bozma Başvurusu
Kanun yararına bozma başvurusunu yapma yetkisi, Adalet Bakanlığı’na aittir. Ancak çeşitli kişi ve kurumlar bu başvurunun yapılmasını talep edebilir. Bunlar arasında şunlar sayılabilir:
- Cumhuriyet savcısı,
- Sanık,
- Mahkeme,
- Şikayetçi,
- Müdahil,
- Hâkim.
Başvuru, hukuka aykırılıkların ciddi dayanaklarla desteklenmesi durumunda yapılır. Adalet Bakanlığı, bu başvuruyu Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na ileterek, hukuka aykırılıkların incelenmesini talep eder.
Kanun Yararına Bozma Yapılamayan Kararlar
Her ne kadar kanun yararına bozma geniş bir kapsam sunsa da, bazı durumlar için bu yol kullanılamaz. Kanun yararına bozma başvurusunun yapılamayacağı durumlar şunlardır:
- Mahkeme veya hâkimin takdir yetkisini kullandığı kararlar.
- Delillerin takdiri konusunda mahkemenin hatalı olduğu iddialarına dayanan başvurular.
- Temyiz ya da istinaf incelemesinden geçmiş olan kararlar.
Kanun Yararına Bozma Sebepleri
Kanun yararına bozma başvurusu, maddi hukuk ya da usul hukukuna ilişkin ciddi hukuka aykırılıklar bulunduğunda yapılabilir. Bu tür başvuruların dayandığı ana nedenler şunlardır:
- Maddi hukuk kurallarına aykırılık,
- Usul hukukuna aykırılık,
- İstinaf ve temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş kararlar.
Kanun Yararına Bozmanın İnfaza Etkisi
Kanun yararına bozma başvurusu, infazın durdurulmasına yol açmaz. Ancak, infazın durdurulmasını talep etmek isteyen taraf, mahkemeye ayrı bir başvuru yapmalıdır. Kanun yararına bozma süreci sonucunda verilen karar, hükümlü aleyhine uygulanamaz.
İnfaz durdurulmak istenirse, başvuru Yargıtay Ceza Dairesi’ne ya da yerel mahkemeye yapılabilir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın Yetkisi
Adalet Bakanlığı tarafından yapılan kanun yararına bozma başvuruları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın onayı ile Yargıtay’a iletilir. Ancak bazı durumlarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı kendiliğinden bu yola başvuru hakkına sahiptir. Özellikle hükümlü hakkında daha hafif bir ceza verilmesi ya da cezanın kaldırılması gerektiği durumlarda, bu yetki kullanılabilir.
Bu yetki, Adalet Bakanlığı’nın aynı karar için daha önce başvuru yapmamış olması koşuluyla geçerlidir.
Ceza hukukunda kanun yararına bozma, yargılama sürecinde verilen bir kararın, hukuka aykırılık içerdiği durumlarda, kanun yararına tekrar incelenmesini sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Bu mekanizma, adaletin sağlanması ve yasaların doğru uygulanması amacıyla devreye girer ve Yargıtay tarafından incelenir. Kanun yararına bozma başvurusu, mahkeme kararının müvekkil lehine yeniden gözden geçirilmesi için kullanılır ve bu süreçte bir ceza avukatı desteği almak, başvurunun doğru şekilde yapılması açısından büyük önem taşır. Ceza avukatı, müvekkilinin hukuki haklarını koruyarak, yargı sürecindeki hataları belirler ve gerekli adımları atar.
Kanun yararına bozma sürecinde, hukuka aykırı olduğu tespit edilen kararlar yeniden değerlendirilerek, müvekkilin haklarının korunması sağlanır. Bu süreçte bir ceza avukatı, başvuruyu destekleyen kanuni deliller sunarak, hukuki süreçte müvekkilinin adalet arayışını temsil eder. Ceza avukatının bu tür davalardaki deneyimi ve hukuki bilgi birikimi, başvurunun başarı şansını artırır ve müvekkilin adil bir sonuç elde etmesine katkıda bulunur.
Kanun Yararına Bozmanın Önemi
İstinaf ya da temyiz incelemesinden geçmeyen kararların hukuki denetimini sağlar. Bu olağanüstü hukuk yolu, hukuka aykırı kararların düzeltilmesi için önemli bir mekanizmadır ve yargı hatalarının düzeltilmesine olanak tanır.
“